Focus minder op winstmaximalisatie. De toekomst is purpose driven ondernemen. Oud-Fonterra-topman Theo Spierings wil met zijn nieuwe bedrijf The Purpose Factory de omslag maken naar een betere wereld.
Dit artikel verscheen in het magazine van NoMilk2day Food 2021
‘Not a bigger job, but a better world.’ Met deze woorden vertrok voormalig CEO Theo Spierings bij ’s werelds grootste zuivelbedrijf Fonterra. En in Nieuw-Zeeland hield hij zich eraan. Met zijn nieuwe bedrijf The Purpose Factory richt hij zich op een betere en duurzamere wereld. ‘Iedereen voelt dat het tijd is voor verandering. Dat het tijd is voor het bedrijfsleven om zich ook op andere dingen te richten dan winst.’ Zijn doel? Een verschuiving realiseren van shareholder value (financieel rendement) naar stakeholder value (social responsibility). Met partnerships, innovatie en filantropie pakt hij vier van de zeventien VN-doelen aan: armoede, honger, schoon water & sanitaire voorzieningen en klimaatactie. ‘Hoe wij opereren zie ik als een verdiepte vorm van kapitalisme waarin het draait om waardecreatie en een andere winstdeling.’
Een grote ambitie. Is het haalbaar om honger uit te bannen?
‘Om het verschil te maken, moet je groot denken. Dat zag ik al bij Fonterra; met een groot bedrijf kun je meters maken. Door sterke partners als Forum for the Future, investeringsfondsen en Bles Dairies aan ons te binden kunnen we grote projecten neerzetten en impact hebben. Wist je dat je met een omzet van één groot bedrijf een potentieel bereik hebt van 100 miljoen mensen? Daarom geloof ik dat onze plannen haalbaar zijn.’
U kent veel mensen op hoge posities. Hoe is het huidige sentiment in de corporate wereld omtrent hun maatschappelijke en duurzame rol?
‘Om het op de agenda te krijgen is niet zo moeilijk, op de agenda houden wel. Onze focus ligt daarom naast bewustwording vooral op acceptatie. Mijn boodschap is simpel; de tijd van praten en mooie strategieën schrijven is voorbij; nu moeten we het ook gaan doen! Wat dat is? Weg met de obsessie op shareholder value. Herinvesteer 50 procent van de extra waarde! Dat is genoeg om ons doel te bereiken.’
Als het om duurzaamheid gaat spreken bedrijven vaak over het vinden van de balans
‘Balans is onzin! Je strategie is je value proposition. Waarde is een groter begrip dan euro’s; het is je license-to-operate. Als je structureel niet voor de planeet zorgt, als je geen sustainable strategie aan je bedrijfsstrategie verbindt, ga je op termijn waarde verliezen en gebeurt het tegenovergestelde. Bedrijven die dit niet inzien, die menen dat duurzaamheid geld kost, gaan dit niet winnen. Wie op shareholder value blijft hangen zal klanten kwijtraken, minder gemotiveerde werknemers krijgen en zijn reputatie zien verzwakken. Allemaal waardes die niet in euro’s zijn uit te drukken.’
Hoe krijgt u mensen mee?
‘Nu nog zijn vooral Millennials en Generatie Z gedreven vanuit purpose. Zij kiezen bewust voor bepaalde merken, voor bedrijven en werkgevers die zorg hebben voor de planeet en de mensheid en niet alleen zijn gericht op winst voor de aandeelhouders. Maar mijn inschatting is dat over drie à vier jaar de helft van de medewerkers en consumenten die insteek heeft.’
Volgens Herman Wijffels is het huidige economische systeem failliet. Hij pleit voor een circulaire economie. Is dat een oplossing voor de pijnpunten?
‘Ik zou niet zeggen dat het systeem failliet is, anders hadden we de eerste maanden van de coronacrisis niet overleefd. Er is genoeg geld en liquiditeit in de wereld beschikbaar. Reken maar uit; volgens de Wereldbank is er 2,7 triljoen dollar nodig om de VN-doelstellingen te behalen, terwijl er 4 triljoen beschikbaar is. In theorie is het dus mogelijk om het hongerprobleem op te lossen. Waar het tot dusver aan ontbreekt is de executie van bedrijven. Waar ik het wel met Wijffels over eens ben, is het streven naar een circulaire economie. Dat heeft echter een andere achtergrond. We moeten met minder land meer mensen voeden. Circulaire innovaties vormen daarvoor de sleutel.’
Hoe ziet u die transformatie voor u?
‘Meer uit een hectare halen. De verliezen minimaliseren. Biofuel is kul; al het eten moet opgegeten worden en niet opgestookt. En wat er wordt gezegd over intensieve veehouderij is onzin. Alle proteïnes – dierlijk en plantaardig – zijn nodig om die negen miljard mensen in 2050 te voeden. Dat begint bij de boeren. Er zijn zoveel kleine boertjes op de wereld met twee koeien die elk twee liter melk per dag geven. Daar kun je met digital learning heel snel en eenvoudig tien liter van goede kwaliteit van maken. Hetzelfde principe geldt voor akkerbouwers. Vervolgens is het de truc om die producten in de regio te verwerken en op te eten, zodat de volksgezondheid en leefbaarheid voor de locals verbeteren. Met deze systeemshift voorkom je dat lokaal geproduceerd voedsel niet voor een schijntje wordt weggegrist door de wereldmarkt en de boer en de community er weinig van terugzien.’
U brengt uw visie met verve. Wie is uw inspiratiebron?
‘Dan denk ik toch meteen aan authentieke visionaire leiders als Mandela, Obama en Gandhi. Mensen met een visie en drive om groepen mensen in beweging te krijgen en écht iets neer te zetten. Binnen het bedrijfsleven en in de top 100 van CEO’s heb ik ook mooie voorbeelden leren kennen. Zo heeft Bill Gates al veel betekend, maar ook als je met de CEO van Starbucks praat, merk je dat hij op dit soort thema’s is gefocust. Een ander mooi voorbeeld is de Adidas-schoenenlijn van oceaanplastic. Zo zijn er meer “grootheden” die daadwerkelijk een verandering, al is het een andere mindset, in gang zetten.’
U kunt uw netwerk, kennis en ervaring uit uw carrière inzetten om van uw nieuwe ambitie een succes te maken. Welke waardevolle lessen neemt u mee?
‘Wat ik gedurende mijn bijna 35-jarige loopbaan vooral heb ondervonden is dat het belangrijk is om je koers duidelijk uit te zetten en een goed team om je heen te hebben. Toch kunnen er altijd onverwachte dingen gebeuren; houd daar rekening mee. Niets gaat helemaal volgens plan; dan is veerkracht nodig. Verder is echt luisteren waardevol. Hoe hoger je in je loopbaan komt, hoe meer je luistert en hoe minder je praat. Aan de directietafel is het vooral luisteren, dat moet je leren.’
U werkte zich op van Afdelingshoofd bij Friesland Frico Domo tot zuivelbaas van de grootste melkverwerker en zuivelexporteur op aarde, Fonterra in Nieuw-Zeeland. Welke carrièretip heeft u voor ambitieuze professionals in de (agri)food?
‘Blijf nieuwsgierig en blijf leren. Als je niet open staat voor nieuwe ontwikkelingen, jonge mensen en nieuwe technologieën, dan raak je snel uitgerangeerd. The Purpose Factory komt voort uit mijn innerlijke drive, maar ook uit nieuwsgierigheid naar het nieuwe tijdperk, naar jongere generaties en nieuwe technologieën die een bijdrage leveren aan de issues die wij willen aanpakken.’
En waar staat The Purpose Factory dan over tien jaar?
‘Ik mik de eerste jaren op een constante basis van drie middelgrote klanten die ieder op jaarbasis tussen 1,5 en 2 miljard euro omzetten. Voor de transformatie van deze ondernemingen zal ik ongeveer 45 man op de uitvoering nodig hebben. Met de Disrupt-tak mik ik op tien start-ups/scale-ups per jaar waarvan er van iedere jaargang twee tot drie succesvol zullen zijn. Hiervoor worden zeven tot tien coaches ingezet. Wat voedselzekerheid betreft wil ik over tien jaar voor het leven van een half miljard mensen het verschil maken door micro-economiën in lokale communities te ontwikkelen.’